Ngân hàng trung ương là một tổ chức công cộng chịu trách nhiệm về chính sách tiền tệ của đất nước. Nó có các quyền hạn không có ở các ngân hàng khác và chịu trách nhiệm quản lý các ngân hàng khác. Ngân hàng trung ương lâu đời nhất trên thế giới là Ngân hàng Quốc gia Thụy Điển, được thành lập vào năm 1668.
Ngân hàng trung ương là gì?
Ngân hàng trung ương, ngân hàng dự trữ hoặc cơ quan tiền tệ, chịu trách nhiệm về chính sách tiền tệ của một quốc gia hoặc nhóm quốc gia. Nhiệm vụ tuyệt đối của nó là duy trì giá trị của tiền tệ và nhu cầu về tiền tệ. Các quốc gia sử dụng tiền giấy sử dụng ngân hàng trung ương để thiết lập các mục tiêu lãi suất và các hoạt động khác của cơ quan.
Ngân hàng trung ương có thể sử dụng trực tiếp hoặc gián tiếp để sử dụng tiền tệ của một quốc gia khác. Chức năng này của ngân hàng trung ương được sử dụng ở nhiều quốc gia, bao gồm Hong Kong và Estonia. Ngân hàng trung ương hoạt động độc lập với áp lực chính trị. Độc lập này nhằm mục đích bảo vệ chính sách tiền tệ hiện tại của quốc gia trong trường hợp thay đổi chính phủ.
Khi đặt tên, ngân hàng trung ương không sử dụng văn học đặc biệt.
Thông thường, quốc gia được lấy làm tên (Ngân hàng Anh) và một số ngân hàng có thể thêm tên “quốc gia” (Ngân hàng Quốc gia Thụy Sĩ). Tên “trung tâm” cũng có thể được thêm vào các ngân hàng như Ngân hàng Trung ương Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ. Từ “dự trữ” cũng được sử dụng trong việc đặt tên, như Ngân hàng Dự trữ Liên bang.
Các chức năng của ngân hàng trung ương:
- Duy trì giá trị của tiền tệ
- Điều chỉnh lãi suất
- Quản lý cung tiền
- Điều tiết hệ thống ngân hàng
- Cung cấp dịch vụ thanh toán
- Cung cấp dự trữ ngoại hối
Tại Việt Nam, ngân hàng trung ương là Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
Câu hỏi thường gặp
Số liệu về Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN)
- Thành lập: Ngày 30 tháng 6 năm 1930, hoạt động từ năm 1931
- Chủ sở hữu: Nhà nước Việt Nam, chiếm 55,12% cổ phần
- Nơi đặt trụ sở: Số 2 Lê Thánh Tông, phường Phan Chu Trinh, quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội
- Các chi nhánh: 21 chi nhánh trong nước và 7 đại sứ quán tại nước ngoài
- Mục tiêu: Bảo đảm ổn định giá cả, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, ổn định tài chính, hỗ trợ phát triển kinh tế – xã hội
Một số số liệu hoạt động của NHNN năm 2022
- Tổng sản lượng tiền tệ (M2): 43.187,8 nghìn tỷ đồng
- Tổng dư nợ tín dụng đối với nền kinh tế: 29.477,2 nghìn tỷ đồng
- Tỷ lệ lạm phát: 3,23%
- Tỷ giá USD/VND: 23.200 đồng/USD
Một số số liệu về chính sách tiền tệ của NHNN
- Lãi suất tái cấp vốn: 4,5%/năm
- Lãi suất cho vay qua đêm: 4,5%/năm
- Lãi suất huy động 12 tháng: 6,0%/năm
Các công cụ chính sách tiền tệ của NHNN
- Công cụ lãi suất: Lãi suất tái cấp vốn, lãi suất cho vay qua đêm, lãi suất huy động, lãi suất cho vay
- Công cụ thị trường mở: Mua bán giấy tờ có giá, nghiệp vụ thị trường mở mở rộng (OMO), nghiệp vụ thị trường mở thu hẹp (OMO)
- Công cụ dự trữ bắt buộc: Tỷ lệ dự trữ bắt buộc
- Công cụ tỷ giá: Can thiệp thị trường ngoại hối
Vai trò của NHNN trong nền kinh tế
NHNN là cơ quan quản lý nhà nước về tiền tệ và hoạt động ngân hàng. NHNN có vai trò quan trọng trong việc điều hành chính sách tiền tệ, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an toàn hoạt động ngân hàng và hệ thống tài chính.
Một số ví dụ về ngân hàng trung ương:
- Ngân hàng Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ
- Ngân hàng Anh
- Ngân hàng Trung ương Châu Âu
- Ngân hàng Nhật Bản
- Ngân hàng Trung ương Trung Quốc